Waar komen verjaardagskaarten eigenlijk vandaan?

Gepubliceerd: 16-11-2025

Een kaart op de mat lijkt vanzelfsprekend. Maar verjaardagskaarten zijn jonger dan je denkt - en hun oorsprong is minder duidelijk dan vaak wordt aangenomen.

Een verjaardagskaart hoort er gewoon bij. Een envelop op de mat, een paar lieve woorden, soms met een grapje erbij. Maar hoe oud is dat gebruik eigenlijk? En wanneer zijn we elkaar felicitatiekaartjes gaan sturen voor onze verjaardag?

Het korte antwoord: we weten het niet precies. Het langere antwoord is een stuk interessanter.

Verjaardagen werden al gevierd - maar zonder kaarten

Verjaardagen zelf zijn veel ouder dan verjaardagskaarten. In verschillende oude culturen werd de geboortedag al gemarkeerd, vooral bij belangrijke personen. Dat had vaak een symbolische of zelfs beschermende functie: men geloofde dat iemand op zijn verjaardag extra kwetsbaar was voor kwade invloeden.

Felicitaties waren er dus wel, maar die waren mondeling. Soms in de vorm van een ritueel, een lied of een gezamenlijk moment - niet als iets tastbaars dat je kon bewaren.

Van gesproken wens naar geschreven woord

Toen schrijven en lezen langzaam breder werden verspreid, veranderde ook de manier waarop mensen elkaar feliciteerden. Wie iemand niet persoonlijk kon spreken, stuurde een brief. Zo ontstonden handgeschreven verjaardagswensen - niet speciaal op een kaart, maar gewoon als onderdeel van een persoonlijke brief.

Dit kun je zien als de directe voorloper van de verjaardagskaart. Het idee was hetzelfde: iemand laten weten dat je aan hem of haar dacht op een bijzondere dag.

Waarom kaarten zo laat 'normaal' werden

Dat verjaardagskaarten pas relatief laat op grote schaal verschenen, heeft vooral praktische redenen:

• Papier en drukwerk waren lang duur en schaars.
• Veel mensen konden niet lezen of schrijven
• Postbezorging was beperkt of onbetrouwbaar

Pas in de 19e eeuw veranderde dat. Druktechnieken werden goedkoper, alfabetisering nam toe en postdiensten werden beter georganiseerd. Hierdoor werd het mogelijk om voorgedrukte kaarten te maken én te versturen tegen een betaalbare prijs.

Geen duidelijke 'eerste verjaardagskaart'

Er is geen consensus over wie de allereerste verjaardagskaart verstuurde. Historici maken meestal onderscheid tussen:

• de eerste verjaardagswensen;
• de eerste geschreven felicitaties;
• de eerste commercieel verkochte kaarten.

Vooral dat laatste moment - wanneer kaarten een product werden dat je speciaal kocht voor een verjaardag - wordt vaak gezien als het begin van de verjaardagskaart zoals wij die nu kennen. Dat gebeurde waarschijnlijk in Engeland en Duitsland, ergens in de 19e eeuw.

Van luxe naar vanzelfsprekend

Wat ooit iets was voor een kleine, welgestelde groep, werd langzaam een gewoonte voor iedereen. Een kaart werd niet alleen een manier om te feliciteren, maar ook om iets achter te laten: een tastbare herinnering die je kon bewaren.

En dat verklaart misschien wel waarom verjaardagskaarten, ondanks apps en berichten, nog steeds blijven bestaan. Ze zijn niet snel, maar juist bewust.

Een kleine traditie die blijft hangen

Of er ooit één 'eerste' verjaardagskaart is geweest, zullen we waarschijnlijk nooit zeker weten. Maar de weg ernaartoe is duidelijk: van mondelinge wens, naar brief, naar kaart. En van iets zeldzaams naar iets dat bijna iedereen herkent.

Mocht je zelf weer eens een kaart willen sturen: bij alle kaartenwinkels op Spaarwinkelen.nl ontvang je geld terug op je aankoop. Dat heet Cashback Korting - een kleine bonus bij een oude traditie.

Cashback Korting bij Honderden Winkels

Cashback Korting betekent dat je een deel van je aankoopbedrag terugkrijgt wanneer je online winkelt via Spaarwinkelen.nl. Daarvoor heb je wel een (gratis) account nodig. Klik via ons door naar een winkel, plaats je bestelling en zodra de aankoop is bevestigd, wordt de Cashback Korting automatisch aan je account toegevoegd.

Meer uitleg over hoe dit precies werkt vind je op de pagina Wat is Spaarwinkelen.nl of in de Veelgestelde vragen.